βάρανος

(varanus). Γένος μεγάλων σαυροειδών ερπετών της οικογένειας των βαρανιδών. Ζουν διασπαρμένα στην Αφρική, στη Ν Ασία, στην Ινδονησία και στην Αυστραλία. Ανάλογα με το είδος, προτιμούν το ξηρό έδαφος, τα δέντρα ή το νερό. Το σώμα τους είναι μακρύ και καταλήγει σε μια ισχυρή ουρά, ενώ το κεφάλι καλύπτεται με πολυγωνικές πλάκες. Τα δάχτυλα των τεσσάρων ποδιών έχουν μυτερά και ισχυρά νύχια. Τα δόντια τους, όχι πολύ μεγάλα αλλά δυνατά, βρίσκονται στο εσωτερικό χείλος των σιαγόνων. Η μακριά, διχαλωτή τους γλώσσα μπορεί να εκτινάσσεται σε απόσταση έξω από το στόμα. Οι β. είναι ωοτόκοι. Για την επώαση των αβγών, που έχουν περγαμηνώδες περίβλημα, επενεργεί η θερμοκρασία του περιβάλλοντος· τα νεαρά άτομα, που μόλις γεννηθούν είναι πολύ δραστήρια, αναπτύσσονται ταχύτατα. Ο β. της ερήμου, κοινός στη Σαχάρα –εμφανίζεται όμως και στη νοτιοδυτική Ασία και στις ακτές της Κασπίας– με μήκος 0,6-1,3 μ., θηρεύεται όχι μόνο για το κρέας του, που μερικοί ιθαγενείς το τρώνε, αλλά μάλλον για το δέρμα του, με το οποίο κατασκευάζουν διάφορα αντικείμενα. Ο β. τουΝείλου, μήκους κατά μέσο όρο 1,5 μ., είναι διαδεδομένος με μερικά υποείδη σε ολόκληρη την Αφρική. Έχει συνήθειες σαφώς υδρόβιες: τρέφεται με μαλάκια, μικρά καρκινοειδή, αμφίβια, ερπετά, ψάρια και αβγά. Ο β. του Κομόντο είναι μεγαλύτερος και μπορεί να φτάσει τα 4 μ. Βρίσκεται στη νήσο Κομόντο, Α της Ιάβας, και στα κοντινά νησιά. Ζει στα δάση και τρέφεται με σπονδυλόζωα μεσαίων διαστάσεων· εάν δεν υπάρξει πρόκληση, αποφεύγει να επιτεθεί στον άνθρωπο. Ο βάρανος ο ταινιωτός είναι διαδεδομένος από τη Ν Ασία μέχρι τη Β Αυστραλία και το μήκος του, μαζί με την ουρά, μπορεί να υπερβεί τα 3 μ.